Zagadki tłumaczeniowe dla studentów

Profesjonalni tłumacze robią coś więcej niż tylko instynktowne tłumaczenie tekstu. Osoba, która dopiero zaczyna swoją przygodę z tłumaczeniami, nie będzie w stanie wykazać się takim samym poziomem wiedzy jak biuro tłumaczeń. Studenci uczą się radzić sobie z problemami, które wynikają z braku wiedzy o kulturze, braku słownictwa lub braku narzędzi potrzebnych do pracy. Jakie są najczęstsze problemy, z którymi borykają się studenci?

Intertekstualność lub powiązania między tekstami

Tłumaczenia mogą zawierać ukryte znaczenia, które wymagają dodatkowej analizy. Intertekstualność to badanie związków między tekstami. Według Słownika Języka Polskiego PWN "intertekstualność" to "powiązanie utworu literackiego z innymi utworami literackimi". Największe szanse na zauważenie tego zjawiska mają osoby, które są spostrzegawcze i bystre lub zetknęły się z nim na studiach i dzięki temu są przygotowane na jego ewentualne wystąpienie w aktualnie wykonywanej pracy.

Intertekstualność jest najczęściej spotykana przez studentów podczas tłumaczenia tekstów literackich i dziennikarskich, na przykład bajek dla dzieci. Gdy tekst został pierwotnie napisany w języku ojczystym tłumacza, kluczowe jest rozpoznanie wszystkich możliwych powiązań przy pierwszym kontakcie z tekstem. Gdy tekst musi zostać przetłumaczony z innego języka na język ojczysty tłumacza, ważne jest, aby zrozumieć tekst, rozpoznać wszystkie elementy intertekstualne i znaleźć odpowiednik, który będzie zrozumiały dla odbiorców.

Jaka jest różnica między egzotyzacją a udomowieniem?

Przed rozpoczęciem tłumaczenia student musi najpierw przeanalizować tekst. Musi określić odbiorców tekstu i wybrać odpowiednią dla nich strategię tłumaczenia. Najczęściej jest to wybór między udomowieniem a egzotyzacją tekstu. Pierwsze zjawisko polega na jak najlepszym dostosowaniu dzieła do kultury docelowej. Można tego dokonać poprzez uproszczenie lub dodanie elementów ważnych dla tłumacza. Udomowienie to proces tłumaczenia utworu w taki sposób, aby odbiorcy czuli się tak, jakby czytali oryginał. Można to osiągnąć poprzez zmianę sekcji, aby była bardziej odpowiednia dla konkretnej kultury, lub poprzez zmianę żartu na taki, który będzie również zabawny w języku docelowym.

Tłumacz musi przetłumaczyć żart w oryginalnej formie, jeśli odbiorca nie jest w stanie go zrozumieć. Wówczas warto dodać przypis wyjaśniający znaczenie frazy i odnoszący się do kultury danego kraju.

To normalne, że studenci spotykają się z sytuacjami lub zagadnieniami trudnymi do zrozumienia. Należy jednak pamiętać, że każdy zaczynał i musiał radzić sobie z problemami, mniejszymi lub większymi, które czyhały na tłumaczy w niemal każdym tekście.

(R.M.)